Wstępując w związek małżeński, zapewne żadne z Was nie zdawało sobie sprawy z tego, że nastąpi zupełny rozkład pożycia małżeńskiego i – jak to się mówi – znajdziecie się u kresu swojej tęczy. Czasem jednak rozprawa rozwodowa jest najlepszym rozwiązaniem, które pozwoli Wam na rozpoczęcie życia od nowa, już nie wspólnie, lecz osobno.
Abyś jednak mógł dobrze przygotować się do udziału w sprawie rozwodowej, musisz dowiedzieć się tego, jak dokładnie przeprowadzany jest tego rodzaju proces. Żeby oszczędzić Ci nerwów, właśnie w tym artykule chciałbym Cię do tego przygotować.
Z lektury tego wpisu dowiesz się, jak wygląda sprawa rozwodowa, jak złożyć pozew o rozwód i co zrobić, jeśli w związku małżeńskim są wspólne małoletnie dzieci oraz czy konieczne jest przesłuchanie świadków. Dowiesz się także, o co pyta sąd.
Konieczność orzeczenia rozwodu – czy jest to możliwe jedynie na sali sądowej?
Zapewne niejednokrotnie zetknąłeś się z serialem czy powieścią prawniczą, w której adwokat w sprawach rozwodowych zachowuje się niczym aktor w bardzo emocjonującej sztuce lub – w jeszcze mniej realistycznym przypadku – zupełnie jak pies obronny.
Świetnym przykładem może być chociażby słynny Harvey Specter z produkcji Suits, zawsze w nienagannym garniturze, agresywnie i natychmiastowo rozwiązujący sprawy, które pozornie są absolutnie nie do rozwiązania. Uzyskanie wyroku rozwodowego zapewne zajęłoby mu kilka minut, zakładając kilka przemyślanych szantaży w tle.
Otóż, nie zamierzam Cię okłamywać już na początku – postępowanie rozwodowe zdecydowanie nie będzie wyglądać jak na filmie. A Twój prawnik rozwodowy w żadnym wypadku nie będzie odgrywać spektaklu na sali sądowej, wygłaszając wzniosłe mowy rodem z Szekspira i atakując drugą stronę w sprawie rozwodowej, nie dopuszczając jej do głosu dzięki notorycznemu zgłaszaniu sprzeciwu (zapewne choć raz widziałeś scenę zawierającą kwestię: „sprzeciw, dręczenie świadka!”). Wcale nie powinno odbywać się to w taki sposób – no chyba, że w kolejnym sezonie wyżej wspomnianego serialu Suits.
Proces rozprawy rozwodowej przebiega zgoła inaczej – jednak prawdą jest, że może się odbyć jedynie na sali sądowej. Jeśli jednak będzie to rozwód bez orzekania o winie, całkiem możliwe, że orzeczenie rozwodu zostanie wydane stosunkowo szybko – czasem już na pierwszej rozprawie, szczególnie jeżeli wcześniej zawrzesz z przyszłym byłym małżonkiem ugodę co do podziału majątku, a jeśli małżonkowie posiadają dzieci, również plan opieki.
Rozprawa rozwodowa – jak wyglądają jej poszczególne etapy?
Rozprawa rozwodowa wiąże się z dużą liczbą stresu – w końcu jej wynikiem będzie zakończenie pewnego etapu w Twoim życiu. Jak aktualnie wygląda procedura rozwodowa?
Pozew o rozwód
Pozew o rozwód to najważniejsze, można by powiedzieć przewodnie, pismo procesowe, dzięki złożeniu którego cała sprawa rozwodowa się rozpoczyna. W sprawach tego rodzaju zawsze rozstrzyga sąd rodzinny.
Pozew rozwodowy musi zawierać tak zwane powództwo procesowe, czyli żądanie rozwiązania małżeństwa. Rozpoczęcie sprawy rozwodowej może się odbyć na żądanie jednego lub obu współmałżonków.
Pozew rozwodowy – wniesienie
Wniesienie pozwu rozwodowego rozpoczyna sprawę rozwodową. Z chwilą, gdy do tego dojdzie, stosowana będzie w całej pełni procedura rozwodowa.
Jak złożyć wniosek o rozwód?
Jak rozpocząć sprawę rozwodową? Musisz wnieść pozew o rozwód do sądu okręgowego właściwego Waszemu miejscu zamieszkania. Można złożyć pozew bezpośrednio w biurze podawczym sądu albo skorzystać z drogi pocztowej.
Pamiętaj o tym, że powinien on zostać złożony zawsze w dwóch, odręcznie podpisanych egzemplarzach.
Jak wysłać pozew o rozwód? Najlepiej będzie, jeśli wyślesz go listem poleconym – dzięki temu będziesz miał dowód wysłania, poświadczony stemplem pocztowym z datą.
Pozew rozwodowy krok po kroku
Jak wiesz, z wniesieniem pozwu wiąże się wiele konsekwencji. Z tego etapu nie ma już powrotu. Jeśli jednak zdecydowałeś się na ten krok, pamiętaj o tym, że musi on zawierać informacje takie jak:
- oznaczenie sądu, do którego jest kierowany,
- dane osobiste stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników, jeśli zostali ustanowieni,
- oznaczenie miejsca zamieszkania stron oraz numeru PESEL powoda,
- oznaczenie rodzaju pisma, jako pozwu rozwodowego,
- określenie zgłaszanych żądań i wniosków procesowych,
- przytoczenie okoliczności faktycznych uzasadniających żądanie pozwu, a więc po prostu opis pożycia małżeńskiego, jak również przedstawienie dowodów na ich poparcie,
- podpis strony albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika procesowego,
- wymienienie załączników.
Co bardzo istotne, musisz pamiętać o tym, że sąd sprawdza czy pomiędzy Wami doszło do trwałego oraz zupełnego rozkładu pożycia – pozew musi to udowodnić.
Zawrzyj w nim także informację o tym, czy konieczne będzie orzeczenie winy drugiego małżonka (czyli winy pozwanego), czy wnosisz o rozwód bez orzekania o winie. Wniosek ten zostanie jednak uznany tylko wtedy, kiedy zarówno Ty, jak i Twój małżonek jesteście do do niego zgodni.
Jeśli rozwód ma rozstrzygnąć także o dobru wspólnych małoletnich dzieci, w pozwie rozwodowym muszą znaleźć się odpowiedzi na cztery ważne pytania:
- któremu z małżonków należy powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej,
- jak mają wyglądać kontakty z małoletnimi dziećmi,
- jaka ma być wysokość alimentów,
- w jaki sposób mają zostać uregulowanie zasady korzystania ze wspólnego mieszkania małżonków (lub nie, jeśli nie prowadzą wspólnego gospodarstwa domowego.
W przypadku orzekania o winie, w pozwie mogą się także znaleźć inne wnioski – na przykład o zasądzenie alimentów na rzecz drugiego współmałżonka (jeśli sąd uzna, że są one zasadne) albo jego eksmisję z lokalu, w którym obecnie wspólnie mieszkacie.
Pamiętaj także, aby załączyć do pozwu najważniejsze dokumenty, czyli:
- złożenie odpisu aktu małżeństwa (w oryginale),
- jeżeli w małżeństwie występują małoletnie dzieci – skrócone odpisy ich aktów urodzenia,
- dowód uiszczenia opłaty od pozwu o rozwód,
- oświadczenie o stanie majątkowym i rodzinnym, w razie złożenia wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych,
- w przypadku zgłoszenia żądania zasądzenia świadczeń alimentacyjnych – zaświadczenie o uzyskiwanych dochodach, deklaracje podatkowe oraz wykaz kosztów utrzymania wraz z rachunkami.
Oczywiście, pozew o rozwód jest bardzo ważny – radcowie prawni czy kancelaria adwokacka może pomóc Ci napisać go w najwłaściwszy, profesjonalny sposób.
Jak wygląda rozwód krok po kroku? Jak odbywa się rozprawa rozwodowa?
Złożenie odpowiedzi na pozew
Jeśli pozew rozwodowy spełni wszystkie wymogi prawne, kolejnym krokiem będzie przesłanie go do strony pozwanej – co jest zadaniem sądu. Przewodniczący sądowy wezwie ją do złożenia odpowiedzi na pozew, którą także trzeba złożyć w dwóch egzemplarzach. Nie podlega ona opłacie.
Wyznaczenie terminu rozprawy
Po wniesieniu przez współmałżonka odpowiedzi na pozew, przewodniczący zarządza wyznaczenie terminu rozprawy i zawiadamia o tym strony postępowania rozwodowego, wzywając je jednocześnie do stawienia się na rozprawę osobiście lub przez pełnomocnika w wyznaczonym przez sąd terminie. Sąd nada także sygnaturę akt sprawy.
Rozprawa rozwodowa – jak wygląda? Kto może być obecny na rozprawie rozwodowej?
Sprawy sądowe zawsze odbywają się w kolejności przewidzianej na tak zwanej wokandzie.
Zarówno pierwsza rozprawa rozwodowa, jak i każda kolejna odbywa się przy drzwiach zamkniętych – chyba, że Ty lub Twój małżonek zażądacie publicznego rozpoznania sprawy, więc na sali sądowej przebywać mogą jedynie strony postępowania a także ich pełnomocnicy stron.
Obecny będzie oczywiście również sędzia kierujący przebiegiem postępowania oraz dwóch ławników a także protokolant, zapisujący przebieg rozprawy.
Najpierw sąd, po wywołaniu sprawy, sprawdzi listę obecności i ustali, kto stawił się na rozprawie – pamiętaj zatem o tym, aby zabrać ze sobą dowód osobisty.
Postępowanie dowodowe – kolejność przesłuchania stron
W przypadku rozwodu, na pierwszej rozprawie sąd poprosi strony o przedstawienie swojego stanowiska w sprawie, po czym przystąpi do przeprowadzenia postępowania dowodowego, w ramach którego dokonuje przesłuchania świadków. Pytania mogą zadawać również rozwodzący się małżonkowie.
Jeśli małżonkowie mają wspólne małoletnie dziecko, przesłuchany zostanie przynajmniej jeden świadek na okoliczność tego, że na skutek rozwodu sytuacja dziecka nie ulegnie pogorszeniu.
Bardzo ważne jest także przeprowadzenie dowodów obrazujących sytuację materialną rodziców oraz dzieci. Sąd może również zarządzić przeprowadzenie przez wyznaczoną osobę wywiadu środowiskowego w celu ustalenia warunków, w których żyją, dorastają i wychowują się dzieci małżonków.
Kontynuując postępowanie dowodowe – w dalszej kolejności przesłuchani zostaną małżonkowie. Na tym etapie będziesz musiał przedstawić swoje stanowisko (oczywiście, jeśli będziesz chciał – jednak jest to zalecane) oraz dowody na trwały i zupełny rozkład pożycia małżeńskiego a następnie odnieść się do zeznań świadków.
Jeśli jedna ze stron nie stawia się na wezwania sądu, w wyjątkowej sytuacji sąd może wysłuchać tylko jednej ze stron.
Po zakończeniu postępowania dowodowego, sąd udziela stronom głosu. Zawsze jako pierwszy mówi powód, a następnie pozwany. Możesz jedynie podtrzymać wniosek, z którym wystąpiłeś lub odnieść się do przeprowadzonego postępowania dowodowego oraz twierdzeń strony przeciwnej.
Po tym postępowanie dowodowe zostaje zakończone, a przewodniczący zamyka rozprawę. Jeśli jednak dojdzie do ujawnienia nowych nowe okoliczności dotyczących dzieci stron czy innych kwestii lub zmieni się skład sądu orzekającego, można ją otworzyć na nowo.
W werdykcie sądu może dojść do uznania powództwa, czyli rozwodu bez orzekania o winie czy z nim, jednak sąd może dążyć do utrzymania małżeństwa w mocy prawa.
Jeśli więc widzi on szansę na uratowanie małżeństwa, wówczas może skierować Was do mediacji lub zawiesić postępowanie (tylko raz w trakcie całej sprawy).
Jego wznowienie może nastąpić na wniosek jednego z małżonków po upływie minimalnie trzech miesięcy – jeśli nie zostanie on złożony, w takiej sytuacji sąd umorzy postępowanie.
W jakim terminie sąd wyda orzeczenie rozwodu?
Po zamknięciu rozprawy i odbyciu naradzie, sąd musi wydać wyrok wyrok, który orzeknie rozwód lub oddali powództwo. Sentencja wyroku zostanie przedstawiona w trakcie posiedzenia jawnego, a następnie krótko uzasadniona. Na ogłoszeniu wyroku po rozprawie rozwodowej, nie musi być obecna żadna ze stron.
W wyroku sąd może także zdecydować o sposobie, w jaki rodzice będą kontaktowali się ze swoimi dziećmi, przy czym mogą oni uprzednio zawrzeć pomiędzy sobą porozumienie rodzicielskie w tym przedmiocie. W takim przypadku, zgodny projekt podziału opieki nad dziećmi może skrócić okres oczekiwania na uzyskanie wyroku rozwodowego.
Kiedy następuje prawomocność wyroku rozwodowego?
Po rozprawie rozwodowej, wyrok stanie się prawomocny, jeśli upłynie 21 dni od jego wydania – oczywiście, jeśli obie strony się z nim zgadzają i nie będzie musiał „wkroczyć” sąd apelacyjny czy nawet sąd najwyższy. Możesz złożyć wniosek o uzasadnienie wyroku – zawsze w terminie siedmiu dni od daty jego ogłoszenia. Jeżeli chcesz otrzymać tylko odpis wyroku, również musisz złożyć o to oddzielny wniosek w sądzie.
Ile trwa rozprawa rozwodowa?
Choć moja kancelaria adwokacka umożliwia uzyskanie rozwodu tak szybko, jak jest to możliwe – często nawet już po pierwszej rozprawie czy drugiej rozprawie, niestety nie jestem w stanie przewidzieć, jak długo potrwa Wasz rozwód.
Sytuacja każdej pary jest zupełnie inna – w przypadku rozwodu bez orzekania o winie zazwyczaj trwa to nieco krócej, tak samo zresztą w przypadku rozwodu zgodnego z zasadami współżycia społecznego (a tylko taki może zostać orzeczony), czy jeśli rodzice wcześniej dojdą do porozumienia w kwestii tego, jak podzielić władzę rodzicielską. Pomoc radcy prawnego czy adwokata także ma wpływ na usprawnienie całego – bądź co bądź – przykrego procesu.
Jak przygotować się psychicznie do rozwodu?
Wiesz już, jak wygląda cała rozprawa rozwodowa. Oprócz przygotowywania merytorycznego, ważne będą jednak także inne kwestie – Twój wygląd, zachowanie czy odpowiedzi, których udzielisz. Postaram się się podpowiedzieć Ci kilka bardzo ważnych rzeczy.
Jak zachować się na rozprawie rozwodowej? Jak zwracać się do sądu na rozprawie rozwodowej?
Po pierwszej i najważniejsze: na pierwszej rozprawie i każdej kolejnej do sądu należy zwracać się tylko i wyłącznie „wysoki Sądzie”. Zapomnij o Panu i Pani. Druga ważna rzecz o fakt, że niezależnie od tego, czy pytania zadaje Ci Twój adwokat, czy obrońca strony przeciwnej – odpowiedzi zawsze udzielasz sądowi.
Jak dobrze wypaść na rozprawie rozwodowej?
Podczas wypowiadania się pamiętaj o tym, aby nerwowo się nie poruszać, przesadnie nie gestykulować i utrzymywać z sędzią kontakt wzrokowy (jednak nie przez cały czas). Mowa ciała jest bardzo ważna, a przecież zależy Ci na korzystnym dla Ciebie wyniku i nie chcesz prezentować zamkniętej lub nawet agresywnej postawy. Stój prosto i spokojnie przy miejscu przeznaczonym dla osoby składającej zeznania.
Pamiętaj także o tym, aby mówić głośno i wyraźnie (ale nigdy nie krzyczeć – a już tym bardziej na niebawem byłego małżonka!) i w takim tempie, aby protokolant zdążył zapisać przebieg rozprawy.
Zawsze wyrażaj się precyzyjnie, nie zostawiaj miejsca na niedopowiedzenia i trzymaj się faktów. Jednocześnie, staraj się pamiętać o tym, aby pejoratywnie nie oceniać wydarzeń i nie wydawać osądów, ale dążyć do tego, by racja była po Twojej stronie. Oczywiście, Twój pełnomocnik powinien Cię do tego przygotować.
Istotny będzie także Twój wygląd. Choć nie powinno się po nim oceniać, sąd zdecydowanie przychylniej spojrzy na garnitur u mężczyzny czy garsonkę z żakietem u kobiety, niż jeansy lub zbyt krótką, tudzież wydekoltowaną sukienkę – te zostawmy na inne, mniej formalne okazje.
O co pyta sąd na rozprawie rozwodowej? Co mówić w sądzie na sprawie rozwodowej?
Przygotuj się do odpowiedzi na najważniejsze pytanie, które z pewnością usłyszysz od sądu. Czy nie widzisz już żadnej szansy na uratowanie Waszego małżeństwa? Czy jesteś w stu procentach pewien, że chcesz definitywnie zakończyć ten ważny etap swojego życia? Sąd o to zapyta, a od tej odpowiedzi wiele zależy.
Dobro wspólnych małoletnich dzieci stron
Jeżeli macie dzieci, możesz się także spodziewać pytań dotyczących podziału władzy rodzicielskiej – czy ma on zostać ustanowiony przez sąd, czy też sami dogadaliście się w tej kwestii i możecie zaprezentować plan opieki nad nimi. Kolejne pytania będą także dotyczyć otrzymania przez wspólne małoletnie dzieci alimentów oraz ich proponowanej wysokości.
Co po rozprawie rozwodowej?
Jeśli uda Ci się uzyskać satysfakcjonujący wyrok rozwodowy, możesz rozpocząć nowy etap w swoim życiu. Jesteś wolny i masz prawo nawet zawrzeć nowy związek małżeński. Oczywiście, jeśli zostały zasądzone alimenty – musisz je uiszczać i opiekować się dziećmi wówczas, kiedy przypada Twoja kolej. Powodzenia!
