Spłaty i dopłaty pojawiają się zawsze wtedy, kiedy wartość przyznanych małżonkom w trakcie podziału majątku wspólnego składników tego majątku nie jest jednakowa.
Kiedy spłata, a kiedy dopłata?
W przypadku, gdy jeden z małżonków otrzymał cały majątek wspólny, będzie on zobowiązany do spłaty drugiego małżonka.
Jeśli zaś każde z małżonków otrzymało pewne składniki wspólnego majątku, dopłaty może żądać ten, który otrzymał mniej wartościowe składniki majątku.
Zanudzam Cię nieistotnymi szczegółami, wiem o tym. Dalej będzie ciekawiej, obiecuję.
Jak ustalić wysokość spłat i dopłat?
Podstawą wysokości spłat i dopłat jest ustalona w postępowaniu wartość składników majątku wspólnego. Małżonkowie mogą uzgodnić pomiędzy sobą ich wartość. W przeciwnym wypadku ustali ja powołany przez sąd biegły rzeczoznawca sądowy na koszt małżonków.
Często moi Klienci mają obawy, czy sąd uzna wartość na podstawie opinii prywatnego rzeczoznawcy działającego na zlecenie przeciwnika. Taka opinia w sposób oczywisty może budzić wątpliwości, dlatego mogę Cię zapewnić, że nie będzie brana pod uwagę przez sąd. Jeśli już w sprawie mają pojawić się opinie biegłych, to tylko sądowych.
Jednak jednym ze sposobów uzyskania przewagi w sprawie o podział majątku po rozwodzie jest zlecenie prywatnemu biegłemu przygotowania takiej opinii co do wartości składników majątku wspólnego. Po pierwsze możesz spróbować przekonać przeciwnika do przyjęcia ustalonej w ten sposób wartości zyskując w ten sposób czas i pieniądze. Prywatny biegły działa szybciej i z reguły też jest tańszy, niż biegły sądowy.
Po drugie jeśli złożysz taką opinię do akt sprawy, to biegły sądowy może (mniej lub bardziej świadomie zasugerować się tą opinią).
Po trzecie, prywatny rzeczoznawca działający na Twoje zlecenie może pomóc Ci przygotować zastrzeżenia do opinii biegłego sądowego i wytknąć jego błędy.
Czy sytuacja majątkowa stron może mieć wpływ na wysokość spłat i dopłat?
Jeśli liczyłeś/aś na to, że uda Ci się uniknąć spłat czy dopłat z powołaniem na ciężką sytuację materialną to muszę Cię rozczarować. Najwięcej zwolenników ma pogląd, że sąd nawet jeśliby chciał, to nie może obniżyć spłat i dopłat na tej podstawie. Chyba, że zgodzi się na to druga strona.
Ostatnio Sąd Najwyższy uznał, że nie można z góry wykluczyć takiej możliwości. Mimo to, w praktyce nigdy nie słyszałem o wyroku, w którym sąd by w ten sposób postąpił.
Rozłożenie spłat i dopłat na raty
Twoja trudna sytuacja majątkowa nie pozostaje dla sądu całkiem bez znaczenia. Jest to argument, którym można przekonać sąd do tego, ażeby odroczył konieczność spłat lub dopłat, albo ustalił, że dokonasz ich zapłaty ratalnie. Maksymalny okres karencji to 10 lat.
W takim wypadku sąd ustala w orzeczeniu kończącym sprawę terminy spłat poszczególnych rat i wysokość odsetek. Trudna sytuacja materialna może być też powodem, żeby sąd odroczył płatność i nie nakładał odsetek.
Musisz jednak pamiętać, że ustalając termin i zasady płatności sędzia będzie starał się wyważyć interesy obu stron. Być może Twój przeciwnik jest w jeszcze gorszej sytuacji materialnej, niż Ty lub ma inne uzasadnione potrzeby (np. nie ma gdzie mieszkać, bo wspólny dom przypadł na Twoją rzecz).
Dlatego odroczenie czy płatności ratalne nie zawsze są możliwe.
Zabezpieczenie spłat i dopłat
Warto, żebyś wiedział/wiedziała, że w sprawie o podział majątku sąd może zabezpieczyć zasądzone na Twoją rzecz spłaty i dopłaty.
Co to znaczy „zabezpieczyć”?
Np. ustanowić na Twoją rzecz hipotekę na domu czy mieszkaniu, które przypadło na rzecz drugiego małżonka. To bardzo ważne, bo w takim wypadku jeśli nie otrzymasz należnych Ci pieniędzy będziesz mógł/mogła prosić o pomoc komornika, który sprzeda ten dom lub mieszkanie i wypłaci Ci pieniądze.
Co najważniejsze, na podstawie hipoteki otrzymasz pieniądze nawet wtedy, gdy małżonek wcześniej sprzeda to mieszkanie czy dom.
Sąd teoretycznie może ustanowić taką hipotekę z własnej inicjatywy, ale nie zawsze o tym pamięta, dlatego warto sformułować w tym zakresie odpowiedni wniosek.
Przeczytaj także:
