Jak podzielić majątek wspólny małżonków – od czego zacząć?
Czy konieczny jest podział majątku po rozwodzie? Jak wygląda sprawa o podział majątku po rozwodzie? Czy można dokonać podziału majątku wspólnego przed rozwodem?
Trudno odpowiedzieć na te wszystkie pytania w kilku słowach. Od kliku lat piszę na ten temat bloga i cały czas przychodzą mi do głowy nowe rzeczy, o których warto napisać. Co więcej, co jakiś czas w mojej praktyce zawodowego prawnika pojawiają się pytania i kwestie, z którymi nigdy wcześniej się nie spotkałem.
Poniżej przygotowałem kilka podstawowych informacji o tym jak dzieli się majątek po rozwodzie. Mam nadzieję, że lektura tego artykułu pozwoli Ci uzyskać wiedzę od czego zacząć podział majątku. Zaproponowałem też lekturę innych moich artykułów, które dotyczą już bardziej szczegółowych zagadnień.
Jak uniknąć podziału majątku po rozwodzie? Nie da się, dlatego zapraszam do czytania.
Pobierz zupełnie bezpłaty ebook przygotowany przez doświadczonego adwokata i zawierający pełne informacje na temat podziału majątku wspólnego małżonków klikając TUTAJ.
Obejrzyj film – Jak podzielić majątek po rozwodzie?
Jak podzielić majątek – wspólność majątkowa a rozdzielność majątkowa
1. Żeby zacząć opowieść o podziale majątku musimy cofnąć się do czasu zanim jeszcze wstąpiliście w związek małżeński, czyli kiedy planowaliście swój wspólny ślub. To wtedy mogliście podjąć pewne czynności, które wpływały na to jak będzie wyglądał Wasz podział majątku po rozwodzie.
Jeżeli – jak w przypadku większości osób (w tym i mnie) – wspólny majątek był wówczas zupełnie poza Waszym zakresem zainteresowania, to stosują się do Was zasady ogólne związane z powstaniem wspólności ustawowej oraz składu majątku wspólnego, które przedstawię w pierwszej kolejności.
Natomiast jeśli wykazaliście się dużą ostrożnością i – mimo wszystko – postanowiliście świadomie i rozsądnie zaplanować swoją przyszłą sytuację finansową decydując się już przez zawarciem małżeństwa na ustrój rozdzielności majątkowej (poprzez zawarcie intercyzy w formie aktu notarialnego) to wyjaśnienie Waszej sytuacji jest nieco dalej.
Na marginesie – tak – wiem, że intercyza to potoczna nazwa umowy majątkowej i jako prawnik nie powinienem jej używać. Ale to nie jest blog dla prawników, tylko dla moich Klientów. Ma być prosto i skutecznie, a nie tak, żeby Pan Profesor był ze mnie dumny.
Podział majątku po rozwodzie – zobacz mój film na You Tubie
Co stanowi majątek wspólny małżonków (skład majątku wspólnego)?
Załóżmy, że planując ślub byliście szaleńczo w sobie zakochani i jakieś intercyzy czy rozwody w ogóle nie były Wam w głowie. W takim wypadku z chwilą zawarcia małżeństwa z mocy prawa pomiędzy Wami powstała wspólność majątkowa. Odtąd prawa oraz przedmioty majątkowe nabyte w czasie trwania małżeństwa wchodzą w skład wspólnego majątku małżonków (czyli – co do zasady – wszystko to, co kupicie po ślubie staje się Waszą wspólną własnością).
Kiedyś ktoś zadał mi pytanie: po ilu latach małżeństwa majątek jest wspólny?
Wspólny majątek małżonków powstaje z chwilą zawarcia małżeństwa i w czasie jego trwania powiększa się o wszystkie przedmioty i prawa nabyte począwszy od tego dnia.
Zapamiętaj, że w skład majątku wspólnego wchodzi wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków. Do majątku wspólnego należą także
Wyjątkiem są tzw. przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego, czyli np. własny komputer, telefon, biżuteria, okulary, rower itd. Te przedmioty nie będą wchodzić do majątku wspólnego. Co wchodzi w skład podziału majątku? No właśnie ten majątek wspólny podlega podziałowi.
Skład majątku osobistego każdego z małżonków.
Oprócz wspólnego majątku każe z Was ma także swój majątek osobisty. W każdym małżeństwie funkcjonuje majątek osobisty żony i majątek osobisty męża.
Zobacz film pod tytułem „Jak podzielić majątek wspólny małżonków”
Majątek osobisty każdego z małżonków stanowią – po pierwsze – prawa i przedmioty majątkowe nabyte przez każdego z Was przed zawarciem małżeństwa (czyli przed dniem powstania majątku wspólnego).
Po drugie wszystko co uzyskaliście jako spadek. W tym przypadku nie ma znaczenia, czy postępowanie spadkowe miało miejsce przed zawarciem związku małżeńskiego czy już w czasie trwania małżeństwa. Spadek zawsze stanowi majątek osobisty jednego z małżonków (no chyba, że spadkodawca powołał do dziedziczenia w testamencie oboje małżonków).
Trochę inaczej jest z otrzymanymi darowiznami (czyli np. pieniędzmi, które otrzymaliście od rodziców jednego z Was lub np. mieszkania, które babcia przekazała Wam jeszcze za życia). One nie zawsze zasilą majątek wspólny.
Wszystko zależy od treści podpisanej przez Was umowy darowizny. Jeżeli nie ma tam nic na ten temat, przedmioty majątkowe nabyte w ten sposób wejdą do majątku osobistego.
Jeżeli w umowie jest wzmianka, że wchodzą do majątku wspólnego małżonków, to tak się właśnie dzieje.
A jeżeli, nie macie pisemnej umowy (bo np. dostaliście pieniądze na zakup mieszkania), to czeka Was walka w sądowej sprawie o podział majątku po rozwodzie. Będziecie tam przesłuchiwać świadków, którzy będą kłam…. tzn. powiedzą, czy Waszą intencją było to, żeby te pieniądze były w majątku wspólnym lub zasiliły majątek osobisty.
Myślę, że jeżeli jesteś w takiej właśnie sytuacji, to warto żebyś przeczytał ten wpis: Nieruchomość w majątku wspólnym czy osobistym.
Są jeszcze inne składniki majątku osobistego np. prawa autorskie, kwoty uzyskane z tytułu zadośćuczynienia a także inne prawa majątkowe (np. „udział w spółce cywilnej”)
Tak na marginesie, spółka cywilna to chyba największy koszmar jeżeli chodzi o podział majątku po rozwodzie. Jeżeli Ty albo Twój małżonek jesteście wspólnikami takiej właśnie spółki koniecznie przeczytaj ten tekst: Podział majątku wspólnego małżonków a spółka cywilna.
Od czego zacząć podział majątku wspólnego małżonków?
Musisz wiedzieć, że jakikolwiek podział majątku wspólnego małżonków jest możliwy dopiero po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej.
Pierwsze pytanie, czy po rozwodzie jest rozdzielność majątkowa? Rozdzielność majątkowa pomiędzy małżonkami ustaje po orzeczeniu rozwodu. Chwilą, w której do tego dochodzi jest moment uprawomocnienia się wyroku rozwodowego).
Czy można dokonać podziału majątku bez rozwodu? Podział majątku bez rozwodu wymaga zawarcia odpowiedniej umowy majątkowej małżeńskiej w drodze aktu notarialnego. Taka umowa ustanowi rozdzielność majątkową, a jej zawarcie jest możliwe w każdym czasie za równo przed jak i w jego trakcie postępowania rozwodowego.
Jak się domyślasz, żeby ustanowienie rozdzielności w drodze umowy u notariusza wymaga, by strony podjęły taką decyzję zgodnie. W przypadku braku zgody istnieje także możliwość wytoczenia osobnej sprawy sądowej dotyczący ustanowienia rozdzielności majątkowej na wniosek jednego z małżonków.
Niestety nie można prowadzić sprawy o sądowy podział majątku i o ustanowienie rozdzielności jednym postępowaniu sądowym. Są to dwa odrębne procesy toczące się w innych trybach.
Więcej: Ustanie majątkowej wspólności małżeńskiej
Teoretycznie można przeprowadzić podział majątku wspólnego w wyroku rozwodowym, ale są to sytuacje wyjątkowe i wymagające zgodnego współdziałania byłych małżonków.
Rozdzielność majątkowa z datą wsteczną
2. W pewnych sytuacjach możesz domagać się zniesienia wspólności majątkowej z datą wsteczną. Takie postanowienie może wydać tylko sąd, w dodatku dopiero gdy wykażesz, że zaistniały ważne powody dla takiego rozstrzygnięcia. Ważny powód to np. zamieszkiwanie osobno każdego z małżonków, brak wpływu na decyzje majątkowe męża/żony, uzależnienie generujące wydatki itp.
Dlaczego data, w której ustanowiliście rozdzielność majątkową jest taka istotna? Dlatego, że skład i stan majątku wspólnego ustala się na dzień, w którym wspólność majątkowa ustała. Wszystkie składniki majątku powstałe po tej dacie (czyli wszystko to, co zarobisz lub kupisz) nie będą stanowić majątku wspólnego, a co za tym idzie, to wszystko nie podlega podziałowi i nie będzie objęte podziałem majątku.
Na tej samej zasadzie, jeśli po tej dacie jedno z Was spłaci wspólny kredyt, będzie mogło domagać się od drugiego małżonka zwrotu połowy spłaconego długu.
Więcej: Zniesienie wspólności małżeńskiej z datą wsteczną
Podział majątku po rozwodzie, a czy można dokonać podziału majątku wspólnego przed rozwodem?
- Podziału majątku wspólnego możesz dokonać przed rozwodem, w trakcie sprawy o rozwód, w czasie trwania rozwodu, albo w osobnej sprawie oraz po rozwodzie. Najczęściej jednak strony decydują się żeby podzielić majątek wspólny dopiero po ustaniu związku małżeńskiego.
Więcej:
- Podział majątku przed rozwodem
- Podział majątku w trakcie rozwodu
- Podział majątku w czasie rozwodu
- Podział majątku po rozwodzie
Jak podzielić majątek wspólny?
- Majątek wspólny możesz podzielić w sądzie lub w ramach zawartej z drugą stroną ugody. A teraz moja dobra rada: w sytuacji gdy decydujesz się na ugodowy podział majątku w trakcie trwania małżeństwa, które wkrótce ma zostać rozwiązane przez sąd, spróbuj równocześnie negocjować warunki rozwodu i podziału. Da Ci to większe pole manewru i być może pozwoli na zawarcie kompleksowego porozumienia.
Więcej: Umowny podział majątku
Wniosek o podział majątku wspólnego
- Jeśli chcesz podzielić majątek w sądzie i nie robisz tego w ramach sprawy rozwodowej, musisz złożyć odpowiedni wniosek o podział majątku do sądu rejonowego i właściwie go opłacić. Opłata od wniosku jest stała, niezależnie od tego co wchodzi w skład majątku i wynosi 1000 zł. Jeśli wniosek zawiera zgodny projekt podziału tego majątku, opłata wynosi 300 zł.
Więcej:
W jaki sposób następuje podział majątku wspólnego?
- Podział majątku wspólnego może nastąpić przez:
- podział w naturze (np. wyodrębnienie dwóch lokali w budynku, podział pieniędzy)
- przyznanie
- rzeczy jednemu z małżonków na wyłączną własność wraz z obowiązkiem
- spłaty na rzecz drugiego małżonka (np. mieszkanie zostaje przy jednym z
- małżonków, który musi spłacić drugiego),
- egzekucyjną sprzedaż rzeczy i podział sumy uzyskanej ze sprzedaży (naprawdę nie warto tego robić)
Należy pamiętać że pierwszeństwo ma podział w naturze, dopiero w dalszej kolejności przyznanie rzeczy na własność jednego z małżonków. Egzekucyjna sprzedaż to już zupełna ostateczność. Jeśli żadnego z Was nie stać na spłatę drugiej strony, lepszym pomysłem jest zawieszenie postępowania i próba sprzedaży nieruchomości na wolnym rynku.
Więcej:
- Wartość majątku wspólnego – z jakiej daty
- Wartość mieszkania obciążonego hipoteką
- Podział udziałów w spółce z o.o.
- Spółka cywilna a podział majątku
- Co może się stać ze wspólnymi pieniędzmi po rozwodzie?
- Sposoby podziału majątku – sprzedaż licytacyjna przez komornika
Ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym.
- Co do zasady uznaje się, że małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym. Na wniosek jednego z małżonków sąd może ustalić nierówne udziały np. 70% – 30%
Jest to wyjątek od reguły. Sądy orzekają nierówne udziały małżonków w majątku wspólnym w naprawdę wyjątkowych sytuacjach np. w przypadku gdy zostało udowodnione, że jedno z małżonków trwoniło majątek. To, że jedno z Was przez cały czas trwania wspólności miało znacznie wyższe dochody, samo w sobie nie uzasadnia orzeczenia nierównych udziałów w toku sprawy o podział majątku po rozwodzie. W grę muszą wchodzić jeszcze jakieś inne, nadzwyczajne okoliczności.
Więcej: Nierówny podział majątku małżonków
- W sprawie o podział majątku możesz domagać się odszkodowania za sprzeniewierzenie lub roztrwonienie majątku wspólnego przez małżonka oraz dokonać odpowiedniego rozliczenia nakładów i wydatków, a także długów spłaconych przez sprawą.
Więcej:
- Rozliczenie długów
- Sprzeniewierzenie wspólnego majątku
- Nakłady i wydatki
- Spłaty i dopłaty przy podziale majątku
Kto ma prawo do domu po rozwodzie?
- Zwykle najważniejszym składnikiem majątku wspólnego jest dom lub mieszkanie. Przy podziale majątku możesz napotkać na kilka istotnych problemów w tym zakresie.
Do kogo będzie należał dom po orzeczeniu rozwodu? To zależy czy kupiliście go przed czy po ślubie, a także skąd pochodziły pieniądze na jego zakup (z majątku wspólnego czy z majątku osobistego)
Pamiętaj jednak, że nawet jeśli nieruchomości należą do majątku osobistego drugiej strony, bo zostały nabyte przed ślubem, to w dalszym ciągu przysługują Ci roszczenia o zwrot zainwestowanych w te przedmioty pieniędzy. Sprawa sądowa o podział to czas i miejsce, by dokonać tego typu rozliczeń. Po prawomocnym zakończeniu postępowania będzie już za późno.
Pamiętaj, że podział mieszkania następuje na tych samych zasadach.
Więcej na ten temat możesz przeczytać tutaj:
- Dom po rozwodzie
- Wspólny dom na działce jednego z małżonków
- Podział majątku, a surogacja w prawie rodzinnym
- Jak rozliczyć mieszkanie kupione za środki pochodzące z majątku osobistego
A czy można sprzedać połowę domu po rozwodzie?
Sprzedaż połowy domu po rozwodzie jest prawnie możliwa, ale stosunkowo ryzykowna dla kupującego, ponieważ może okazać się bezskuteczna w przypadku, jeżeli w wyniku podziału majątku dom przypadnie w całości na rzecz drugiego małżonka.
Podział majątku wspólnego – ostatnie dwie kwestie.
- Pamiętasz przysięgę małżeńską? A przysięgałeś „póki kredyt was nie rozłączy”?
Więcej:
- Jeśli nie jesteś zadowolony z decyzji sądu w przedmiocie podziału majątku wspólnego, możesz się od niej odwołać
- Więcej: Apelacja w sprawie o podział majątku
Jeszcze nie widziałeś mojego filmu na You Tubie? Musisz go zobaczyć – TUTAJ
