Spółka cywilna, a majątek wspólny małżonków
Spółka cywilna to jeden ze sposobów prowadzenia własnej firmy przez kilku wspólników. Kiedy jednym ze wspólników jest małżonek wszystko robi się bardzo skomplikowane.
Spółka cywilna, czyli… właściwie o co chodzi?
Na początku chciałbym Ci wytłumaczyć kilka podstawowych zasad dotyczących tego, kto tak naprawdę jest właścicielem majątku spółki cywilnej, a także czy małżonek wspólnika ma jakieś prawa do tego majątku.
Musisz wiedzieć, że to co zostało „włożone” do spółki (wkłady), a także to, co spółka uzyskała w trakcie działalności (majątek spółki) to w rzeczywistości wspólny majątek jej wspólników.
Słowo „wspólny” ma tutaj duże znaczenie. Otóż majątku tego nie można podzielić między wspólników dopóki spółka trwa.
Wspólnicy mogą – w trakcie trwania spółki – pobierać ze spółki środki pieniężne, które spółka wypracuje. Mogą też te zyski inwestować w celu rozwoju spółki.
Spółka cywilna, a małżeństwo
Jak to wygląda, kiedy wspólnik spółki cywilnej jest w związku małżeńskim (w ustawowej wspólności małżeńskiej)?
Wiesz już pewnie, że małżonkowie mają majątek wspólny, a dodatkowo każdy z nich ma majątek osobisty. W podziale majątku dzielimy tylko to, co wchodzi do majątku wspólnego, a nie to, co każde z małżonków ma w majątku osobistym.
I teraz najważniejsze – zyski wypłacane z działalności spółki wchodzą do majątku wspólnego (o ile spółka została założona w trakcie trwania małżeństwa). Jednak majątek spółki cywilnej, który jest w rzeczywistości wspólnym majątkiem jej wspólników, zawsze wchodzi w skład majątku osobistego małżonka będącego wspólnikiem tej spółki.
Skoro majątku osobistego nie dzielimy, to wychodzi na to, że jeśli małżonek prowadzi biznes przy wykorzystaniu spółki cywilnej, to nie powinien obawiać się rozwodu. Przecież niczym nie będzie musiał się dzielić. Nie tak szybko…
Popatrz: Jeśli małżonek prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą, to cała jego „firma” będzie należeć do majątku wspólnego małżonków i po rozwodzie, drugi z małżonków będzie mógł liczyć co najmniej na połowę jej wartości. Dlaczego więc w sytuacji, kiedy taką samą „firmę” prowadzi małżonek w postaci spółki cywilnej miałoby być inaczej?
Moim zdaniem, nie ma takiego powodu. Na podobnym stanowisku stoi też Sąd Najwyższy.
Kiedy możemy rozliczyć majątek spółki cywilnej w podziale majątku po rozwodzie?
Co do zasady możemy mówić o rozliczaniu majątku spółki cywilnej pomiędzy małżonkami, kiedy spółka powstała w czasie trwania małżeństwa, a jej majątek powstał lub zwiększył się na skutek wniesienia wkładów pochodzących z majątku wspólnego małżonków.
Jak rozliczyć spółkę cywilną w podziale majątku po rozwodzie?
Przy podziale majątku małżonek ma prawo do odpowiedniej spłaty z części majątku spółki cywilnej, w której uczestniczył drugi małżonek.
Jeśli spółka uległa rozwiązaniu przed rozwodem (lub ustaniem wspólności majątkowej małżeńskiej z innej przyczyny) rozliczenie jest prostsze. Z majątku spółki trzeba spłacić jej wszystkie długi, a to co zostanie dzieli się pomiędzy wspólników w częściach równych lub zgodnie z treścią umowy spółki.
To co przypada jednemu z małżonków, wchodzi w skład majątku wspólnego, a tym majątkiem już trzeba się podzielić ze współmałżonkiem.
Sytuacja jest nieco inna, jeśli pomimo rozwodu spółka cywilna nadal funkcjonuje.
W takim wypadku w toku podziału majątku małżonków trzeba po pierwsze ustalić, co przypadłoby ze spółki małżonkowi będącemu jej wspólnikiem, gdyby została ona rozwiązana z dniem ustania wspólności majątkowej pomiędzy małżonkami.
Robi się to w taki sam sposób, jak wskazałem powyżej. Czyli z majątku spółki spłaca się wszystkie jej długi, a resztę dzieli pomiędzy wspólników. Oczywiście trzeba spółki się w rzeczywistości nie rozwiązuje, tylko trzeba przeprowadzić odpowiednie rozliczenia, jak gdyby została ona w tym czasie rozwiązana. Chodzi o hipotetyczne ustalenia, które mają potem bardzo praktyczne znaczenie.
Ustalony w ten sposób majątek wycenia się wg stan na czas ustania rozdzielności majątkowej, a wg. cen z daty podziału majątku, a następnie zobowiązuje się małżonka będącego wspólnikiem do odpowiedniej spłaty na rzecz drugiego małżonka (z reguły 50%)
Czy opłaca się walczyć o majątek spółki cywilnej w sprawie o podział majątku?
Nie lekceważ swojego prawa do części majątku spółki cywilnej prowadzonej przez Twojego małżonka. W jednej ze spraw, która trafiła do Sądu Najwyższego wkład do spółki cywilnej pochodzący z majątku wspólnego małżonków wynosił 500 PLN.
Spółka przez lata tak bardzo rozwinęła swoją działalność i zdobyła tak duży majątek, że była małżonka wspólnika spółki otrzymała od niego spłatę o wartości ponad miliona złotych.
Warto?
