Statystyki są nieubłagane i jednoznacznie wskazują, że każdego roku w Polsce rośnie liczba spraw rozwodowych. Każda sprawa rozwodowa jest inna, wspólne dla nich wszystkich jest jednak to, że z reguły generują duże pokłady stresu. Sprawy rozwodowe, zwłaszcza te, w których dążymy do wykazania winy małżonka, są również dość mocno skomplikowane z dowodowego punktu widzenia. Decydując się na rozwód dobrze więc rozważyć skorzystanie ze wsparcia profesjonalisty w zakresie spraw rodzinnych, jakim jest adwokat rozwód Wrocław.
Co pewien czas spotykam się jednak, w kontekście spraw rozwodowych, z problematyką tzw. małżeństwa fikcyjnego. Czym jest i jak zakończyć fikcyjne małżeństwo? Jakie są kroki do udowodnienia fikcyjnego małżeństwa w sądzie i czy jest to w ogóle możliwe? Jak przebiega proces rozwodowy w przypadku małżeństwa fikcyjnego? W dzisiejszym wpisie postaram się nieco rozjaśnić ten temat.
Rozwód a małżeństwo fikcyjne – czy fikcyjne małżeństwo można unieważnić?
Zacznijmy od tego czym w ogóle jest małżeństwo fikcyjne? Jest to termin z języka potocznego, w aktach prawa próżno szukać definicji małżeństwa fikcyjnego. Z reguły pod pojęciem małżeństwa fikcyjnego rozumiem sytuację, w której związek małżeński został zawarty wyłącznie do osiągnięcia jakiegoś celu – np. zalegalizowania pobytu cudzoziemca na skutek zawarcia związku małżeńskiego z obywatelem polskim. W praktyce urzędnik stanu cywilnego nie ma większych możliwości zweryfikowania rzeczywistych intencji stron decydujących się na zawarcie małżeństwa, tak więc wejście w fikcyjne małżeństwo nie jest skomplikowane. Dużo ciężej jest jednak formalnie rozwiązać taki związek.
Jak unieważnić fikcyjne małżeństwo? Unieważnienie fikcyjnego małżeństwa, jakiegokolwiek małżeństwa w ogóle, jest ściśle unormowane w przepisach KRO. Przepisy prawa ściśle normują przesłanki, na podstawie których można unieważnić małżeństwo, a zaliczamy do nich:
- przeszkody małżeńskie tj. m.in. nieodpowiedni wiek, ubezwłasnowolnienie, bigamia, choroba psychiczna;
- wady oświadczeń woli np. brak świadomości, błąd co do tożsamości drugiej osoby, złożenie oświadczenia pod wpływem groźby;
- błędy pełnomocnictwa, jeżeli związek małżeński został zawarty przez pełnomocnika.
Jeżeli więc w konkretnym przypadku w „małżeństwie fikcyjnym” nie wystąpiła niejako przy okazji, któraś z przyczyn do unieważnienia małżeństwa, to sama intencja stron nie doprowadzi do sytuacji, w której sąd orzeknie unieważnienie małżeństwa fikcyjnego.
Jakie są konsekwencje prawne zawarcia fikcyjnego małżeństwa?
Konsekwencje prawne fikcyjnego małżeństwa są identyczne jak w każdym innym przypadku ważnie zawartego małżeństwa. Zmienia się więc stan cywilny małżonków, a w braku odmiennych regulacji, powstaje z chwilą zawarcia małżeństwa ustrój wspólności ustawowej małżeńskiej. Małżonkowie mogą wzajemnie korzystać ze wszelkich rzeczy wchodzących w skład majątku wspólnego. Mogą oni również wzajemnie się reprezentować w przypadku przemijającej przeszkody dotyczącej jednego z małżonków. Zobowiązani są do wspólnego pożycia, wzajemnej pomocy i współdziałania dla dobra rodziny.
Czy rozwód jest konieczny, aby zakończyć fikcyjne małżeństwo?
Proces rozwodowy w przypadku małżeństwa pozornego odbywa się na identycznych zasadach jak w każdym innym wypadku. Żeby sąd orzekł rozwód spełnione muszą zostać przesłanki pozytywne tj. trwały i zupełny rozkład pożycia małżeńskiego. Przez zupełność rozkładu należy mieć na myśli sytuację, w której doszło do niego na trzech płaszczyznach:
1) więzi duchowej;
2) więzi fizycznej;
3) więzi gospodarczej.
Przesłanka trwałości wymaga natomiast, żeby rozkład pożycia utrzymywał się dłuższy czas, przyjmuje się, że powinno być to przynajmniej kilka miesięcy. Dodatkowo sąd musi zbadać, czy nie wystąpił w sprawie tzw. przesłanki negatywne, uniemożliwiające orzeczenie rozwodu. Rozwód nie może więc zagrażać dobru wspólnych, małoletnich dzieci stron oraz czy być sprzeczny z zasadami współżycia społecznego, w szczególności jeśli rozwodu żąda małżonek wyłącznie winny rozkładowi pożycia małżeńskiego, a drugi z małżonków odmawia zgody na orzeczenie rozwodu.
Jak widać procedura rozwodowa dla małżeństwa fikcyjnego jest identyczna jak w każdym innym przypadku małżeństwa. Nie istnieje odrębny działa przepisów zatytułowany rozwód a małżeństwo fikcyjne, nie ma też żadnej drogi na skróty. Jak zakończyć małżeństwo fikcyjne? Wydaje się, że najprościej wystąpić o rozwód bez orzekania o winie. Jeżeli jednak z jeden z małżonków nie zgadza się na takie rozwiązanie prawo dotyczące rozwodu fikcyjnego małżeństwa będzie takie samo jak dla innych spraw rozwodowych. W takim wypadku małżonek żądający orzeczenia rozwodu będzie zmuszony do wykazania przed sądem spełnienia wszystkich przesłanek rozwodowych w długim i złożonym procesie.
