Alimenty od dziadków dziecka mają na celu dostarczenie środków utrzymania dla dziecka. Jednak w praktyce to jeden ze skutecznych sposobów wyegzekwowania alimentów od rodzica, który uchyla się od ich zapłaty.
Pewnie zdajesz sobie z tego sprawę, że uchylanie się od zapłaty alimentów nie jest szczególnie trudne.
Teoretycznie komornik ma wiele środków, żeby uzyskać od dłużnika alimenty. Może zająć wszystkie jego legalne źródła dochodów. Nawet jeśli dłużnik zmieni pracę, to nowy pracodawca musi zgłosić go do ZUS, a po za tym informacje o zajęciu komorniczym znajdują się w świadectwie pracy. Komornik nie powinien zatem mieć żadnego problemu.
Co z tego, skoro wystarczy, że dłużnik nie pracuje legalnie, albo w legalnej pracy zarabia „oficjalnie” najniższą krajową? Co z tego, skoro dłużnik prowadzi „oficjalnie” nierentowną działalność gospodarczą? Pewnie znasz takie sytuację z praktyki…
Dlaczego alimenty od dziadków mają pomóc w egzekucji alimentów o rodzica?
Dziadkowie – z zasady – utrzymują się z emerytury lub renty o otrzymywanej z ZUS. Nie można przenieść się do „innego ZUSU”, żeby uciec przed komornikiem.
Nawet jeśli dziadkowie pracują, to mało kto ma tyle energii i inwencji, żeby ciągle zmieniać pracę, czy też schodzić do szarej strefy. Z reguły w tym wieku myślą przewodnią jest dopracowanie w spokoju do emerytury. A to bardzo ułatwia komornikowi zadanie.
Jeśli dłużnik alimentacyjny jest w dobrych stosunkach z rodzicami (dziadkami dziecka), to najczęściej będzie starał się zrobić wszystko, żeby zwolnić ich z konieczności zapłaty alimentów.
Jednym ze sposobów jest płacenie ich samodzielnie, a chyba o to właśnie chodziło?
Kiedy możliwe są alimenty od dziadków?
Zgodnie z przepisami kodeksu rodzinnego i opiekuńczego możesz domagać się alimentów od dziadków dziecka w następujących sytuacjach:
- gdy nie ma drugiego rodzica, od którego mógłbyś żądać zapłaty alimentów (drugi rodzic nie żyje)
- gdy drugi rodzic nie jest w stanie płacić jakichkolwiek alimentów (np. ze względu na chorobę, nieporadność, pobyt w zakładzie karnym)
- gdy uzyskanie alimentów na czas od drugiego rodzica jest niemożliwe lub poważnie utrudnione (czyli właśnie wtedy, kiedy rodzic skutecznie uchyla się od zapłaty alimentów)
Oprócz tego warunkiem umożliwiającym żądania alimentów od dziadków dziecka jest stan jego niedostatku. Muszą zatem istnieć spore trudności w zaspokojeniu podstawowych i uzasadnionych potrzeb dziecka.
Musisz też wiedzieć o tym, że dziadkowie mogą bronić się przed zapłatą alimentów argumentując, że Twoje żądanie jest niesprawiedliwe (niezgodne z zasadami współżycia społecznego). Dokonując oceny tego zarzutu sąd będzie m.in. badał Twoje relacje z dziadkami i relacje dziecka. Dobrze, żeby były one co najmniej poprawne.
Pozew o alimenty od dziadków?
Niestety, żeby żądać zapłaty alimentów od dziadków, musisz wytoczyć osobną sprawę sądową i wnieść przeciwko nim pozew o alimenty.
Możesz to zrobić w sądzie rejonowym znajdującym się najbliżej miejsca zamieszkania dziadków albo w tym sądzie, przy którym mieszka dziecko. Zdecydowanie polecam to drugie rozwiązanie.
Pamiętaj, że obowiązek alimentacyjny dziadków powstaje dopiero, gdy zobowiązany w pierwszej kolejności unika płacenia alimentów. Dlatego już w pozwie powinieneś wykazać, że uzyskanie od rodzica środków na utrzymanie jest niemożliwe lub połączone z nadmiernymi trudnościami – wystarczające jest zaświadczenie od komornika stwierdzające bezskuteczność egzekucji, ale jeśli nim nie dysponujesz, nie martw się. Wszystkie środki dowodowe, które potwierdzą, że drugi rodzic nie płaci alimentów są dobre.Co ciekawe, nawet jeśli nigdy nie domagałeś się płacenia alimentów na drodze sądowej od zobowiązanego rodzica, bo do tej pory dobrowolnie je uiszczał, a teraz sytuacja tak diametralnie się zmieniła, że oczywiste jest, że żadnych środków więcej od ojca czy matki dziecka nie dostaniesz (bo np. trafił do zakładu karnego na lata), nie musisz w pierwszej kolejności pozywać rodzica. Wystarczy, gdy w procesie przeciwko dziadkom udowodnisz, że rodzic nie jest zdolny do płacenia alimentów.
Domagając się alimentów od dziadków należy złożyć także dokumenty świadczące o tym, że dziecko znajduje się w niedostatku. Potwierdzi to np. Twoje zaświadczenie o niewielkich zarobkach, albo zaświadczenie z PUP o zarejestrowaniu jako osoba bezrobotna, informacje z Funduszu Alimentacyjnego o przekazywanych kwotach itp. Poza tym ważne są dowody, które nakreślą zakres potrzeb Twojego syna, czy córki, np. faktury za leki, rachunki za czynsz, prąd, mieszkanie… Jednym słowem: powtórka z procesu o alimenty od rodzica.
Musisz jednak liczyć się z tym, że sąd zasądzi od dziadków niższe alimenty niż od rodzica.
Alimenty od dziadków – w jakiej wysokości?
Alimenty od dziadków nie są pochodną alimentów zasądzonych od drugiego rodzica. Nie jest tak, że jeśli masz zasądzone alimenty w kwocie 1000 PLN, to dziadkowie automatycznie będą płacić tyle samo.
Po pierwsze dlatego że obowiązek alimentacyjny dziadków jest ograniczony występowaniem niedostatku u wnuka. Obowiązek alimentacyjny rodzica względem dziecka nie napotyka tak restrykcyjnych obostrzeń: zakres świadczeń alimentacyjnych rodzica względem dziecka zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Rodzic jest zobowiązany do dostarczania dziecku środków utrzymania, nawet jeżeli podstawowe potrzeby dziecka są już zaspokojone.
Przykładowo, o ile w większości sytuacji możemy oczekiwać od ojca, czy matki partycypowania w kosztach lekcji skrzypiec syna, o tyle nie ma podstawy prawnej, by od dziadków tego wymagać – nawet jeśli na to ich stać. Nie jest to podstawowa potrzeba, której zaspokojenie pomaga wyjść z niedostatku.
Po drugie wysokość alimentów będzie zależeć również od zdolności majątkowych i zarobkowych dziadków. Jeśli zarabiają mniej niż rodzic, albo mają większe potrzeby (np. co się często zdarza – dotyczące leczenia czy rehabilitacji) będą płacić mniej.
Powinieneś wiedzieć także, że nawet jeśli dziecko pobiera świadczenia z funduszu alimentacyjnego, bo rodzic jest niewypłacalny, nic nie stoi na przeszkodzie, by złożyć pozew przeciwko dziadkom. Będą to wówczas alimenty uzupełniające, które powinny zaspokoić te podstawowe potrzeby dziecka, których nie zaspokajają środki uzyskiwane z funduszu. W jednym z orzeczeń Sąd Najwyższy wskazał, że babcia, czy dziadek mogą uczynić zadość swojemu obowiązkowi względem wnuka poprzez osobiste starania. W tym konkretnym przypadku babcia za zgodą matki dziecka zajmowała się wnukiem, w czasie, gdy matka była w pracy. Sąd jednak podkreślił, że żadnej ze stron nie można przymusić do takiego rozwiązania.
Alimenty od dziadków a nieznanie miejsce pobytu zobowiązanego
Z taką sytuacją można spotkać się dość często: rodzic, na którym ciąży obowiązek alimentacyjny ruszył w siną dal i nie wiadomo gdzie go szukać, natomiast dziadkowie od kilku dekad mają stałe miejsce zamieszkania. Czy w takiej sytuacji można uzyskać alimenty na dziecko od dziadków?
Tak, bo jest to właśnie sytuacja, w której uzyskanie alimentów od osoby zobowiązanej w bliższej kolejności jest połączone z nadmiernymi trudnościami. Niemniej jednak sąd powinien przeprowadzić postępowanie dowodowe na tą okoliczność, dlatego tutaj również ważna jest kwestia dowodów. Ukrywanie się rodzica możesz udowodnić np. przy pomocy świadków, pism komornika, informacji z bazy PESEL. Niewykluczone, że po wniesieniu pozwu przeciwko dziadkom, dłużnik nagle się odnajdzie.
Kiedy sąd oddali powództwo o alimenty przeciw dziadkom?
Dziadkowie mogą podnieść kilka argumentów, jeśli chcą uniknąć płacenia świadczeń alimentacyjnych.
Mogą twierdzić, że nie ma podstaw do zwrócenia się o alimenty do zobowiązanego w dalszej kolejności. Czyli w skrócie argumentacja może brzmieć tak: to rodzic powinien płacić alimenty, stać go na to, jest możliwe uzyskanie od niego na czas potrzebnych uprawnionemu środków utrzymania, uzyskanie alimentów nie napotyka nadmiernych trudności.
Zazwyczaj taka taktyka jest mało skuteczna – zwykle gdy ktoś decyduje się na pozwanie dziadków jest zdesperowany, bo wykorzystał już wszystkie dostępne opcje i łatwo może to udowodnić.
Częściej dziadkowie w toku procesu wskazują, że ich możliwości majątkowe i zarobkowe nie pozwalają na spełnianie obowiązku alimentacyjnego względem wnuka. Jeżeli skutecznie uda im się to udowodnić, można wystąpić z pozwem o alimenty wobec dalszych krewnych. Oprócz rodziców i dziadków, zobowiązani do płacenia alimentów są także pradziadkowie oraz rodzeństwo, w tym rodzeństwo przyrodnie.
Jak już wspomniałem wcześniej, dziadkowie mogą uniknąć spełniania obowiązku alimentacyjnego powołując się na zasady współżycia społecznego. Należy jednak pamiętać, że alimenty są środkami przeznaczonymi dla dzieci. Niewłaściwe zachowanie matki lub ojca dziecka wobec dziadków swoich dzieci nie rozciąga się na wnuki.
Sprawdź również:
