Rozwód to nie tylko formalne zakończenie związku małżeńskiego, ale również początek często długotrwałego procesu porządkowania wspólnych spraw – w tym kwestii majątkowych. Jednym z najczęstszych pytań, które zadają nam Klienci w czasie postępowania rozwodowego, jest: czy darowizna od rodziców podlega podziałowi przy rozwodzie? Temat ten budzi wiele wątpliwości, zwłaszcza gdy w grę wchodzą duże sumy, nieruchomości czy wsparcie finansowe przekazane z myślą o jednej osobie, a wykorzystywane przez dwoje małżonków.
W tym artykule wyjaśniamy, jak traktowane są darowizny w świetle przepisów prawa cywilnego i rodzinnego oraz jak zabezpieczyć się na przyszłość – zarówno jako obdarowany, jak i darczyńca.
Darowizny od rodziców a rozwód
Zastanawiasz się, czy darowizna od rodziców podlega podziałowi przy rozwodzie? Uspokajamy: co do zasady darowizna od rodziców jednego z małżonków nie wchodzi do majątku wspólnego, a więc nie podlega podziałowi przy rozwodzie. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy darczyńca (rodzice) wyraźnie postanowili w umowie darowizny, że przekazywany majątek ma wejść do majątku wspólnego małżonków. Musi to jednak wyraźnie wybrzmiewać z umowy darowizny.
Kolejne pytania jakie się nasuwają to: co z majątkiem otrzymanym przed ślubem? Czy majątek darowany przed ślubem wchodzi w skład majątku wspólnego? Otóż majątek nabyty przed zawarciem małżeństwa – w tym darowizna – należy wyłącznie do majątku osobistego tej osoby i nie podlega podziałowi w przypadku rozwodu. Majątek osobisty przy rozstaniu pozostaje we władaniu małżonka, który go nabył.
Darowizna a wspólność majątkowa
Czy darowizna w trakcie małżeństwa należy do majątku wspólnego? Wszystko zależy od intencji darczyńcy. Jeśli rodzice obdarowali tylko swoje dziecko, darowizna wchodzi do jego majątku osobistego. A kiedy darowizna od rodziców staje się majątkiem wspólnym małżonków? Darowizna staje się majątkiem wspólnym tylko wtedy, gdy darczyńca wyraźnie zastrzegł w umowie darowizny, że przekazywany majątek ma wejść do majątku wspólnego obojga małżonków. Bez takiego zastrzeżenia pozostaje majątkiem osobistym obdarowanego.
Jak zabezpieczyć darowiznę od rodziców przed podziałem przy rozwodzie?
Najlepszym sposobem na zabezpieczenie pieniędzy od rodziny lub darowanej nieruchomości jest wskazanie w akcie darowizny, że jest ona przekazywana wyłącznie jednemu z małżonków. Innym sposobem jest podpisanie intercyzy.
Czy umowa majątkowa małżeńska chroni darowiznę przed podziałem? Otóż tak. Umowa majątkowa małżeńska (tzw. intercyza) może wyłączyć wspólność majątkową, przez co wszelkie darowizny – nawet dokonane w czasie trwania małżeństwa – pozostaną majątkiem osobistym obdarowanego małżonka.
Zwrot darowizny po rozwodzie
Czy można żądać zwrotu darowizny po rozwodzie? To pytanie pojawia się szczególnie wtedy, gdy emocje po rozstaniu są jeszcze żywe. Niestety – sam fakt rozwodu nie jest podstawą do żądania zwrotu darowizny. Darowizna to świadczenie nieodpłatne i jednostronne – nie przewiduje się jej zwrotu. Wyjątkiem jest sytuacja, gdyby obdarowany dopuścił się rażącej niewdzięczności wobec darczyńcy, ale takie przypadki rozpatruje się indywidualnie i wymagają dowodów. Sam fakt rozwodu nie jest podstawą do żądania zwrotu darowizny.
Jak udowodnić, że otrzymana kwota była darowizną od rodziców?
W sytuacji sporu – dokumenty to podstawa. Najlepiej zachować umowę darowizny (najczęściej w formie aktu notarialnego) lub potwierdzenie przelewu z adnotacją „darowizna”. Pomocne będą również zeznania świadków lub inne dokumenty potwierdzające intencję darczyńcy.
Czy pożyczka od rodziców podlega podziałowi przy rozwodzie?
W odróżnieniu od darowizny – pożyczka to zobowiązanie, a nie prezent. Jeśli została udzielona wspólnie małżonkom, mogą być zobowiązani do jej spłaty wspólnie. Jeśli tylko jednemu z nich – to dług ten obciąża tylko jego. Kluczowe jest też to, na co środki zostały przeznaczone – jeżeli zasiliły majątek wspólny, mogą pojawić się rozliczenia w ramach podziału majątku.
Jak rozliczyć darowiznę, która została przekształcona w majątek wspólny?
Częsty scenariusz: darowizna pieniężna od rodziców, a później wspólny zakup mieszkania. W takim przypadku przy rozwodzie można żądać zwrotu nakładów z majątku osobistego na wspólny – pod warunkiem, że uda się to udowodnić. Należy bowiem wykazać, jaka część pochodziła z darowizny i w jakim zakresie zwiększyła majątek wspólny.
Czy darowizna przeznaczona dla obojga małżonków podlega podziałowi?
Jeżeli darczyńca wskazał, że przekazuje darowiznę „dla syna i synowej” lub „dla córki i zięcia”, wówczas majątek ten wchodzi do wspólności majątkowej i podlega podziałowi jak każdy inny składnik majątku wspólnego.
Czy spadek od rodziców podlega podziałowi majątku przy rozwodzie?
Spadek – podobnie jak darowizna – co do zasady wchodzi do majątku osobistego osoby, która go odziedziczyła, chyba że został przeznaczony dla obojga małżonków (np. wspólny zapis testamentowy). Wówczas również może podlegać podziałowi.
Podział majątku po rozwodzie bywa trudny – emocjonalnie i prawnie. Sprawa komplikuje się jeszcze bardziej, gdy w grę wchodzą darowizny lub spadki. Dlatego tak ważne jest profesjonalne wsparcie – zarówno na etapie rozwodu, jak i wcześniej, przy planowaniu przekazania majątku rodzinnego.
Potrzebujesz pomocy w sprawie majątku po rozwodzie lub zabezpieczenia darowizny? Skontaktuj się z naszą kancelarią – przeanalizujemy Twoją sytuację i zaproponujemy optymalne rozwiązanie.
Dowiedz się więcej:
